6. sınıfın ilk 8 haftasını daha önce tekrar etmiştik. Şimdi ise 9. haftadan 15. haftaya kadar öğrendiklerimizi tekrar edeceğiz. Öğrendiklerimizi hızlıca tekrar edelim ve tekrar testimizi çözelim.
9 . HAFTA
Bilgi gizliliği
Günümüzde sosyal medya platformlarının gelişmesi kullanıcıların bu platformlarda daha fazla zaman geçirmesini sağlamıştır. Bu durum sebebiyle kullanıcılar, sosyal medya platformlarında kişisel veri olarak adlandırılan özel bilgilerini diğer kullanıcılarla paylaşmaya başlamıştır.
Fakat kullanıcılar tüm bilgilerini tanıdığı ve tanımadığı insanlarla paylaşması sonucunda zarar görmektedirler. Oysa bazı bilgiler paylaşılabilir olsa da bazı bilgiler tanıdığımız insanlarla bile paylaşılmamalıdır. Çünkü her insanın kendine ait saklamak istediği bilgileri olabilir.
Bilgileri koruma
Bilgi güvenliğini birçok durum tehdit edebilir. Aşağıdaki görselde solda bilgi güvenliğini tehdit eden durumlar var. Sağda ise bilgi güvenliğinin sağlanması için öneriler mevcut. İnceleyiniz.
10 . HAFTA
Zararlı yazılımlar:
İnsanı hasta eden maddelere virüs denebilir. Bu isim bilgisayara zarar veren yazılımlar için de kullanılır. Bilgisayarımız da virüslerden olumsuz etkilenir. Ancak bilgisayarımızı tehdit eden yazılımlar sadece virüsle sınırlı değildir. Bu nedenle bilgisayarı tehdit eden yazılımlara genel olarak zararlı yazılım denir. Birçok türü vardır.
Zararlı yazılım türleri:
Virüs yazılımları:
Kullanıcının izni ya da bilgisi dahilinde olmadan bilgisayarın çalışma şekline müdehale eden, kendini diğer dosyaların içerisinde gizlemeye veya bir bilgisayardan bir diğerine yayılmaya çalışan bir tür bilgisayar programıdır.
Bazı virüsler uygulamalara zarar vermek, dosyaları silmek ve sabit diski yeniden formatlamak gibi çeşitli şekillerde bilgisayara verirken, bazıları zarar vermektense, sadece sistem içinde çoğalmak, sistemi yavaşlatmak için programlanmışlardır.
Solucan yazılımları:
Solucan da, virüs gibi, kendisini bir bilgisayardan diğerine kopyalamak için tasarlanmıştır ancak bunu otomatik olarak yapar. İlk olarak, bilgisayarda dosya veya bilgi ileten özelliklerin denetimini ele geçirir. Solucan bir kez sisteminize girdikten sonra kendi başına ilerleyebilir. Solucanların en büyük tehlikesi, kendilerini büyük sayılarda çoğaltma becerileridir. Örneğin bir solucan, e-posta adres defterinizdeki herkese kopyalarını gönderebilir ve sonra aynı şeyi onların bilgisayarları da yapabilir.
Casus yazılımlar:
Casus yazılım, kullanıcılara ait önemli ve özel bilgilerin, kullanıcının yaptığı işlemlerin, kullanıcının bilgisi olmadan toplanmasını ve bu bilgilerin kötü niyetli kişilere gönderilmesini sağlayan zararlı yazılım olarak tanımlanır.
Casus yazılımlar, virüs ve solucanlardan farklı olarak hedef sisteme bir kez bulaştıktan sonra kendi kopyalarını oluşturarak daha fazla yayılmaya ihtiyaç duymazlar. Casus yazılımın amacı kurban olarak seçilen sistemin üzerinde gizli kalarak istenen bilgileri toplamaktır.
Reklam yazılımları:
Bilgisayarınızda reklamlar görüntülemek, arama isteklerinizi reklam web sitelerine yeniden yönlendirmek ve internet kullanıcılarına özel reklamların görüntülenmesi için ziyaret ettiğiniz web sitelerinin türleri gibi hakkınızdaki pazarlama verilerini toplamak amacıyla tasarlanmış programlara reklam yazılımı yada Adware denir. Adware’ler kullanıcıdan habersiz bilgi topladığında kötü amaçlı yazılım olarak kabul edilir. Aniden ekranınızda görünebilir.
Truva atı yazılımları:
İsmini Çanakkale Truvada bulunan antik çağlardan kalma attan almıştır. Bu at şehri fethetmek için içine doldurulan askerlerle birlikte bir hediye gibi şehri ele geçirmesini sağlamıştır. Atın içinden gece çıkan askerler şehrin kapılarını arkadan açarak ordunun içeri girmesini sağlamıştır.
Bilgisayarda truva atı, bilginiz olmadan bilgisayarınıza yerleşen, sistemi diğer bilgisayarlarca internet ya da ağ üzerinden kontrol edebilmeye açık hale getiren yazılımlardır. Truva atı, kötü niyetli kişilerin bilgisayarınızdaki dosya ve işlevleri görmesine ve değiştirmesine, etkinliklerinizi izlemesine ve kaydetmesine, başka bilgisayarlara saldırmak için bilgisayarınızı kullanmasına olanak tanıyabilir.
Truva yazılımlarının iki türü vardır. İlk türü; zararsız olan ve genellikle bilinen yazılımların kötü niyetli kişiler tarafından zararlı yazılımlar eklenerek zararlı yazılım haline getirilmesi. İkinci türü; bağımsız yazılımların kötü niyetli kişiler tarafından değiştirilerek zararlı yazılım haline getirilmesi.
Botnet yazılımı
Bot terimi robotun kısaltmasıdır. Suçlular, bilgisayarınızı bir köleye çevirebilen kötü amaçlı yazılımları dağıtırlar. Böyle bir durumda bilgisayarınız, sizin haberiniz olmadan Internet üzerinden otomatik görevleri gerçekleştirebilir.
Suçlular botnetleri, istenmeyen e-posta mesajları göndermek, virüsleri yaymak, bilgisayar ve sunuculara saldırmak ve diğer türlerdeki suçları işlemek ve sahtekarlıklarda bulunmak amacıyla kullanır. Bir botnetin parçası olması durumunda bilgisayarınız yavaşlayabilir ve istemeden suçlulara yardımcı olabilirsiniz.
Rootkit yazılımları
Rootkit, bilgisayarın işletim sistemine sızarak kötü niyetli kişilere bilgisayarınızı uzaktan kontrol etme ve tam yetki sağlayan virüs türevi zararlı yazılımlardır.
Rootkit yazılımlarını standart virüs yazılımlarıyla karıştırmamalısınız. Virüs yazılımlarının amacı bilgisayarınıza yerleştikten sonra kendini çoğaltmak ve sistemin tamamını sararak sistemden faydalanmaktır. Oysa Rootkit programlarının amacı kendini sisteme saldıktan sonra çoğaltmak değil, doğrudan uzaktaki kötü niyetli kullanıcılara bilgisayarınız üzerinde tam kontrole sahip olma şansı sunmaktır.
11 . HAFTA
Bilgisayar ağı
İki ya da daha fazla bilgisayarın bilgi paylaşımı veya iletişimi için bağlanmasıyla oluşan yapıya “Bilgisayar Ağı” denir. Birçok ağ çeşidi vardır. En büyük bilgisayar ağı İnternettir.
İnternet, birbiriyle tüm dünya üzerinde yayılmış bilgisayar ağlarının birleşiminden oluşan devasa bir bilgisayar ağıdır. Telefon hatlarıyla birbirine bağlı bu ağda, kişi ve kuruluşların kullandığı farklı yapıda bilgisayarlar ve bu bilgisayarlarda kullanılan farklı işletim sistemleri bulunabilir.
Ağ çeşitleri
İnternet ağlarını öğrendik. İnternet en geniş ağdır. Daha küçük ağlar da mevcuttur. Bunlar, Yerel Alan Ağı (LAN), Metropol Alan Ağı (MAN), Geniş Alan Ağı (WAN) 'dır.
12 . HAFTA
Arama motoru:
Arama motoru, internette kullanıcıların istedikleri bilgilere anında erişebilmek için sıkça kullandıkları bir yazılım türüdür. Genel olarak internet üzerinden aranılan verilere erişim sağlamak amacı ile kullanılıyor. En sık tıklanan internet siteleri aranan kelime ya da cümleye göre sırayla listeleniyor. Birçok markanın arama motoru vardır. En bilinenleri google, yandex, bing arama motorlarıdır.
Türkiyenin arama motoru - Yaani
Yaani, Turkcell firması tarafından geliştirilen Türkiye merkezli arama motorudur. Arama motorunun altyapısı tamamen Türkçedir. Bunun sayesinde Türkçe aramalarda arama motoru dil bilgisi yapısını anlayabilmekte ve kullanıcının isteklerini tam olarak karşılayabilmektedir.
EBA arama motoru:
Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Bilişim Ağı (EBA) öğrenci ve öğretmenlerin kalabalık veriler içinde kaybolmalarını engellemek, öğrencileri gereksiz ve zararlı içeriklerden korumak amacı ile akademik araştırmalar için kullanılabilecek bir arama motoru hizmete açmıştır. EBA arama motoru derslerle ilgili belge, soru, materyal gibi birçok içeriğin yer aldığı internet sayfalarına anahtar kelimeler kullanarak erişmemizi sağlar.
13 . HAFTA
Teknolojik iletişim araçları
Teknoloji ile yaşamımızda büyük bir yer edinen bazı iletişim araçları, diğer geleneksel medyaların yerini çoktan almaya başladı. Yeni iletişim araçları, geleneksel medya platformlarıyla kıyaslandığında sahip olduğu avantajlar sebebiyle diğer platformlardan daha çok tercih edilmeye başlanmıştır. Bunlardan bazılarını inceleyelim.
1- Anlık mesajlaşma veya görüntülü konuşma uygulamaları
Anlık mesajlaşma, bir yazılım sayesinde, üye olarak, listenize eklediğiniz kişilerle gerçek zamanlı olarak sohbet etmeye olanak sağlar. Anlık mesajlaşma yazılımlarında iki kullanıcı arasındaki gecikme oldukça azdır. Yazılımın özelliğine bağlı olarak görüntülü ve sesli görüşme imkanları da olabilir.
2- Forum siteleri
İnternet forumu, elektronik ortamda web sayfaları halinde meydana getirilmiş bir tartışma platformu ve paylaşım sistemidir. Foruma üye olan insanlar burada bilgi paylaşımı yapar. Forumlar yapılarına göre bir alt forumlar ve bu alt forumlarında forumlarını içerisinde barındırabilir.
Bazı forumlar herkesin katılımına açıkken bazı forumlara sadece davetiye sayesinde kayıt olmak mümkündür. Forumlarda tartışma ve paylaşma düzeninin sağlanması için en üst seviye yetkililerin yanı sıra “moderatör” olarak adlandırılan kontrol yetkisine sahip üyeler de bulunmaktadır.
3- Sosyal medya
Sosyal Medya, kullanıcısının kendi ürettiği içeriği yayınladığı ve paylaştığı online bir ağdır. Sosyal medya birçok kişi ve kurum tarafından aktif olarak kullanılmaktadır. Bu sayede hızlı erişim kolaylaşmakta, kullanıcılar içerikleri, makaleleri, haberleri, düşünceleri, günlük yaşanan olayları, fotoğrafları sosyal medya aracılığı ile görebilmekte görüşlerini yine bu sosyal ağ ile yansıtabilmektedir.
Günümüz insanının sıkça dillendirdiği sosyal medyayı en kısa şekilde tanımlamak gerekirse akla gelen ilk kavram ‘paylaşmak’ olacaktır.
14 . HAFTA
Google e-tabloların yapısı
Google e-tablolar hücreler şeklinde çalışır. Ekrandaki küçük kutucuklara hücre denir. Her hücrenin adı vardır. Sütun ve satırlar kullanılarak hücrelere isim verilir. Hücrelere isim verilirken önce hangi sütunda olduğuna bakılır. Ardından sol taraftan hangi satırda olduğuna bakılır. Hesaplama yapılırken bu isimler kullanılır.
Örneğin aşağıda kırmızı ile işaretli hücre C4 hücresidir. Çünkü C sütununda ve 4. satırdadır.
Google e-tabloların bölümleri
Google e-tablolar birçok bölümden oluşur. Aşağıdan bu bölümlerin ne işe yaradığını inceleyiniz.
Belge başlığı: Belgenizin adıdır.
Menüler: Dosyayı kaydetme, düzen ve görünüm sekmeleri, tablonuza resim veya çizim eklemenizi sağlayan kısımdır.
Paylaş: Diğer insanlara belgenizi gönderebileceğiniz kısımdır.
Düzenleme araçları: Yazıları büyük küçük, kalın, eğik yapmaya yarayan kısımdır.
Satır numaraları: Yukarıdan aşağı artan satırların sayılarını belirten kısımdır.
Sütun harfleri: Sütunlar harflerle gösterilir.
Çalışma sayfası: Bir belge içinde olan sayfa sayısını gösterir.
15 . HAFTA
Tablolarda sıralama ve hesaplama :
Sıralama: Tablo sütununda verinin bir kısmını veya tümünü alfabetik olarak veya sayısal olarak artırıp azaltarak sıralayabilirsiniz. Sütuna göre sıraladığınızda, tablonun tüm satırları ona göre yeniden düzenlenir.
Hesaplama: Tablo sütununda verilerin bir kısmını veya tümünü bulunduğu hücreyi belirterek matematiksel işlemler yapmaktır.
Google e-tablolarda sıralama ve hesaplama yapma
Sıralama:
Google e-tablolarda sıralama yapmak için sıralanacak hücreleri seçip sağ tıklayıp sıralama seçeneklerinden birini seçebiliriz. Burada a-z a'dan z harfine göre sıralar. z-a ise z den a harfine göre sıralar. Küçükten büyüğe sıralamak için a-z, büyükten küçüğe sıralamak için z-a kullanılır.
Hesaplama:
Google e-tablolarda hesaplama yapmak için hesaplanacak hücrelerin isimlerini bilmek yeterlidir. Hücre isimlerini tıpkı matematik işlemi yapar gibi yazarak istediğimiz sayıları toplayıp çıkartabiliriz.
Toplama işlemi:
Örneğin bir marketin haftanın 2 günü yaptığı satışı toplama istiyoruz. Bunun için boş bir hücreye tıklayıp aşağıdaki formülü yazabiliriz.
=C7+C8
Dikkat ederseniz eşittir başa yazılıyor. Bu formül C7 ve C8 hücrelerindeki sayıların toplanmasını sağlar. Ardından enter tuşuna basılır ve sonuç hücreye çıkar. Aynı şekilde çıkarma, çarpma ve bölme işlemleri de aynı mantıkla yapılır.
Çıkarma işlemi:
Örneğin bir marketin haftanın pazartesi günü yaptığı satıştan salı gününü çıkarmak istiyoruz. Bunun için boş bir hücreye tıklayıp aşağıdaki formülü yazabiliriz.
=C7-C8
Dikkat ederseniz eşittir başa yazılıyor. Bu formül C7 ve C8 hücrelerindeki sayıların birbirinden çıkarılmasını sağlar. Ardından enter tuşuna basılır ve sonuç hücreye çıkar.
Çarpma işlemi:
Örneğin bir marketin haftanın pazartesi ve salı günü satışını çarpmak istiyoruz. Bunun için boş bir hücreye tıklayıp aşağıdaki formülü yazabiliriz.
=C7*C8
Dikkat ederseniz eşittir başa yazılıyor. Bu formül C7 ve C8 hücrelerindeki sayıların çarpılmasını sağlar. Ardından enter tuşuna basılır ve sonuç hücreye çıkar.
Bölme işlemi:
Örneğin bir marketin haftanın pazartesi günü yaptığı satışı salı günü yapılan satışa bölmek istiyoruz. Bunun için boş bir hücreye tıklayıp aşağıdaki formülü yazabiliriz.
=C7/C8
Dikkat ederseniz eşittir başa yazılıyor. Bu formül C7 ve C8 hücrelerindeki sayıların birbirine bölünmesini sağlar. Ardından enter tuşuna basılır ve sonuç hücreye çıkar.
Sonuç:
8. haftadan 15. haftaya kadar tekrar ettik. Bu hafta ise 16. haftamız ve geçmiş haftaların tekrar için tekrar testini çözerek bilgilerinizi pekiştiriniz.
8. haftadan 16. haftaya kadar tekrar testi:
Günün oyunu 1:
Günün oyunu 2:
Comments